Kontynuując wędrówkę po warszawskich nekropoliach, chcemy przedstawić Wam kolejny z wolskich cmentarzy. Tym razem będzie to na pewno znany części z Was Cmentarz Prawosławny.
Decyzja o jego budowie zapadła w 1834 roku zaraz po erygowaniu w Warszawie prawosławnego biskupstwa. Wcześniej wyznawcy prawosławia chowani byli albo na Cmentarzu Powązkowskim albo na jednym z ewangelickich. Nowa nekropolia powstała wokół katolickiego kościoła św. Wawrzyńca, na terenie wykupionym od rodziny Poraj Biernackich. Pracami w czasie budowy kierował F.I. Golików. Oficjalnie został cmentarz ten został otwarty w 1841 roku. Poświęcono też wówczas cerkiew Matki Boskiej Włodzimierskiej, wcześniej był to i jest obecnie kościół św. Wawrzyńca. Pierwszy pochówek odbył się jednak już w 1836 roku kiedy to złożono tu doczesne szczątki gubernatora warszawskiego generała Nikity P. Pankratiewa. Jeszcze wcześniej w zbiorowych mogiłach chowano na tym terenie oficerów i żołnierzy rosyjskich poległych w szturmie na tutejszą Redutę Wolską. Z końcem 1839 roku teren przekazano władzom cerkiewnymi, i od tej chwili na większą skalę rozpoczęto pochówki.
W 1903 roku arcybiskup warszawski Hieronim Egzemplarski zakupił z własnych funduszy działkę przylegającą do wschodniej części nekropolii. Na cześć swego zmarłego syna Jana wzniósł na niej cerkiew pod wezwaniem Św. Jana Klimaka. Wkrótce opowiemy Wam o niej w osobnym poście. W 1911 roku teren należący do kościoła prawosławnego został ponownie powiększony zakupem kolejnej działki. W rok później ukończono na niej budowę murowanej, piętrowej parafii.
Do I wojny światowej cmentarz był bardzo zadbany. W 1915 roku duchowieństwo prawosławne zostało ewakuowane do Rosji. Fakt ten, jak również same działania wojenne spowodowały znaczne zaniedbanie nekropolii. Wiele nagrobków było zniszczonych, a całości brakowało ogrodzenia. Zaginęła wówczas również część ksiąg cmentarnych co uniemożliwia dokładne ustalenie liczby pochowanych tu do tego czasu osób. W 1932 roku rozpoczęto wznoszenie betonowo-żeliwnego ogrodzenia, którego projektantem był Anatol Kowalenko. W tym samym roku za zgodą Magistratu dokonano ekshumacji zwłok z grobów znajdujących się na terenie, który wraz z kościołem św. Wawrzyńca został zwrócony kościołowi rzymskokatolickiemu.
Wśród ekshumowanych znalazł się m.in. jeden z najwybitniejszych prezydentów Warszawy Sokrates Starynkiewicz. Przeniesienie nagrobków zaburzyło niestety chronologiczny układ przestrzenny cmentarza.
W czasie Powstania Warszawskiego w cerkwi chronili się żołnierze niemieccy, co spowodowało jej częściowe zniszczenie. Na samym cmentarzu zaś dokonywano egzekucji ludności cywilnej, ocenia się, że wówczas zginęło ok. 1500 osób. W pierwszych dniach sierpnia zamordowany został również ówczesny proboszcz ks. Teofil Protasewicz, a wraz z nim dzieci i personel prawosławnego sierocińca.
Cmentarz podzielony jest na 101 kwater. W kwaterze 4 pochowani są najwyżsi dostojnicy Kościoła Prawosławnego w Polsce, a także proboszczowie parafii warszawskich i tych powstałych po II wojnie światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. W kwaterze 17 odnajdziemy groby żołnierzy Armii Czerwonej. W sąsiedniej kwaterze D spoczywają wraz z rodzinami radzieccy budowniczowie Pałacu Kultury i Nauki. Kwatera 73 to miejsce gdzie znajdują się nagrobki Starowierców, wśród nich także te zabytkowe przeniesione z ich cmentarza na Grochowie. Kwatera 71 zaś to miejsce pochówku Ormian.
Wśród licznych nagrobków wyróżnia się m.in. kaplica Szelechowów. Ojciec rodziny Mikołaj Szelechow był jednym z najbogatszych kupców Warszawskich, nazywany był "królem astrachańskiego kawioru i ryb w Warszawie".
Spacerując po Cmentarzu Prawosławnym znaleźć można wiele postaci związanych z historią Warszawy. Czasem trzeba tylko rozszyfrować nazwiska zapisane cyrylicą. Jeśli zechcecie zwiedzić go przy deszczowej aurze polecamy również zaopatrzyć się w odpowiednie buty, albowiem w wielu miejscach ścieżki nie są tu dostosowane do spacerów w takich warunkach - w starej części cmentarza niewiele z nich jest brukowanych.
W 1903 roku arcybiskup warszawski Hieronim Egzemplarski zakupił z własnych funduszy działkę przylegającą do wschodniej części nekropolii. Na cześć swego zmarłego syna Jana wzniósł na niej cerkiew pod wezwaniem Św. Jana Klimaka. Wkrótce opowiemy Wam o niej w osobnym poście. W 1911 roku teren należący do kościoła prawosławnego został ponownie powiększony zakupem kolejnej działki. W rok później ukończono na niej budowę murowanej, piętrowej parafii.
Do I wojny światowej cmentarz był bardzo zadbany. W 1915 roku duchowieństwo prawosławne zostało ewakuowane do Rosji. Fakt ten, jak również same działania wojenne spowodowały znaczne zaniedbanie nekropolii. Wiele nagrobków było zniszczonych, a całości brakowało ogrodzenia. Zaginęła wówczas również część ksiąg cmentarnych co uniemożliwia dokładne ustalenie liczby pochowanych tu do tego czasu osób. W 1932 roku rozpoczęto wznoszenie betonowo-żeliwnego ogrodzenia, którego projektantem był Anatol Kowalenko. W tym samym roku za zgodą Magistratu dokonano ekshumacji zwłok z grobów znajdujących się na terenie, który wraz z kościołem św. Wawrzyńca został zwrócony kościołowi rzymskokatolickiemu.
Wśród ekshumowanych znalazł się m.in. jeden z najwybitniejszych prezydentów Warszawy Sokrates Starynkiewicz. Przeniesienie nagrobków zaburzyło niestety chronologiczny układ przestrzenny cmentarza.
W czasie Powstania Warszawskiego w cerkwi chronili się żołnierze niemieccy, co spowodowało jej częściowe zniszczenie. Na samym cmentarzu zaś dokonywano egzekucji ludności cywilnej, ocenia się, że wówczas zginęło ok. 1500 osób. W pierwszych dniach sierpnia zamordowany został również ówczesny proboszcz ks. Teofil Protasewicz, a wraz z nim dzieci i personel prawosławnego sierocińca.
Cmentarz podzielony jest na 101 kwater. W kwaterze 4 pochowani są najwyżsi dostojnicy Kościoła Prawosławnego w Polsce, a także proboszczowie parafii warszawskich i tych powstałych po II wojnie światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. W kwaterze 17 odnajdziemy groby żołnierzy Armii Czerwonej. W sąsiedniej kwaterze D spoczywają wraz z rodzinami radzieccy budowniczowie Pałacu Kultury i Nauki. Kwatera 73 to miejsce gdzie znajdują się nagrobki Starowierców, wśród nich także te zabytkowe przeniesione z ich cmentarza na Grochowie. Kwatera 71 zaś to miejsce pochówku Ormian.
Wśród licznych nagrobków wyróżnia się m.in. kaplica Szelechowów. Ojciec rodziny Mikołaj Szelechow był jednym z najbogatszych kupców Warszawskich, nazywany był "królem astrachańskiego kawioru i ryb w Warszawie".
Spacerując po Cmentarzu Prawosławnym znaleźć można wiele postaci związanych z historią Warszawy. Czasem trzeba tylko rozszyfrować nazwiska zapisane cyrylicą. Jeśli zechcecie zwiedzić go przy deszczowej aurze polecamy również zaopatrzyć się w odpowiednie buty, albowiem w wielu miejscach ścieżki nie są tu dostosowane do spacerów w takich warunkach - w starej części cmentarza niewiele z nich jest brukowanych.
Wszystkim, którzy chcą poznać bliżej historię cmentarza, jak i pochowanych tam osób zapraszamy do lektury następujących pozycji książkowych:
- Paszkiewicz Piotr Cmentarz Prawosławny w Warszawie. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992
- Szagała Roman Cmentarz Prawosławny na Woli w Warszawie : groby ukraińskie : przewodnik. Warszawa : Wektor, 2002
Zapraszamy również na stronę Prawosławnej Parafii św. Jana Klimaka.
Tych z naszych czytelników, którzy chcą poznać więcej warszawskich cmentarzy zapraszamy do lektury książek :
- Mórawski Karol Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich. Warszawa : Wydaw. PTTK, 1989
- Majewski Jerzy S., Urzykowski Tomasz Spacerownik po warszawskich cmentarzach. Warszawa : Agora, [2009]
Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.
OdpowiedzUsuń