Żegota

Pozostajemy nadal w temacie Powstania w Getcie. Dlatego właśnie chcielibyśmy przedstawić Wam dziś maleńki pomnik ukryty obok opisanego przez nas ostatnio Pomnika Bohaterów Getta. 

Bardzo możliwe, że będąc tam widzieliście go, ale nie zwrócił Waszej uwagi gdyż jest bardzo mało widoczny. Bardziej wzrok przyciąga rosnący obok niego dąb, który został posadzony w 1988 roku i nosi nazwę Drzewa Wspólnej Pamięci Polaków i Żydów. Bardziej widoczny jest również monument informujący, że jest to fragment Traktu Pamięci Walki i Męczeństwa Żydów 1940-1943, o którym dokładniej wkrótce Wam opowiemy.

Autorami projektu pomnika w kształcie obelisku są Hanna Szmalenberg i Marek Moderau. Jego sfinansowaniem zajęła się Polonia amerykańska. Odsłonięcia  zaś dokonał 27 września 1995 roku ostatni żyjący członek Żegoty, Władysław Bartoszewski.

Wyryto na nim napis w języku polskim, hebrajskim i angielskim: Organizacja utworzona przez Polskie Państwo Podziemne dla ratowania Żydów w czasie Holocaustu, wśród jej podobnych działających w okupowanej Europie była jedyną finansowaną przez swój Rząd, Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Dar amerykańskich przyjaciół Żegoty. 

W tym miejscu warto może krótko powiedzieć co bo była w ogóle Żegota. Rada Pomocy Żydom, bo o niej mowa, powołana została przez Delegaturę Rządu na Kraj Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie w Londynie. Inicjatorką jej powstania była pisarka Zofia Kossak-Szczucka, która to też wymyśliła jej kryptonim. W skład prezydium Żegoty wchodzili m.in. przedstawiciele czterech polskich i dwóch żydowskich podziemnych stronnictw politycznych. Jej zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów zarówno w gettach, jak i poza    nimi. Dzięki niej wiele żydowskich dzieci znalazło schronienie w polskich rodzinach i internatach. Organizowano kryjówki i wynajmowano mieszkania na nie, dostarczano także dokumenty i lekarstwa dla ukrywających się Żydów. Żegota działała od grudnia roku 1942, aż po rok 1945. 

Na koniec nie pozostaje Nam nic innego jak po raz kolejny zaprosić Was na spacer po Warszawie. W tych dniach szczególnej Waszej uwadze polecamy teren dawnego Getta, który na każdym kroku kryje coś interesującego. 

Jeśli ktoś z naszych Czytelników chciałby przeczytać coś więcej na temat Żegoty jako organizacji to zapraszamy do lektury następujących pozycji książkowych:

• Perkerowa Teresa Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942-1945. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982
• Arczyński Marek Kryptonim "Żegota" : z dziejów pomocy Żydom w Polsce 1939-1945. Warszawa : Czytelnik, 1983
• "Żegota" Rada Pomocy Żydom 1942-1945 : wybór dokumentów / poprzedzony wywiadem Andrzeja Friszke z Władysławem Bartoszewskim ; oprac. Andrzej Krzysztof Kunert. Warszawa : Rada Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa, 2002