Warszawskie ulice w ogniu walki - 11 września 1944 r.

Choć na co dzień sobie tego nie uwiadamiamy, to w drodze do pracy, szkoły, sklepu, a nawet na spacerze z psem, często ocieramy się o historię. Te opowieści o bohaterskich czynach i heroicznych postawach są zaklęte w murach kamienic, chodnikowych płytach, a nawet kocich łbach i starych szynach tramwajowych gdzieniegdzie wciąż wystających spod asfaltu ulic. Czasami wręcz się narzucają w postaci otworów po kulach bijących w oczy przechodniów, na cokołach pomników, fontann, a nawet elewacjach niektórych budynków. To przypomina o sobie Powstanie Warszawskie. Jak co roku w sposób możliwie najbardziej uroczysty staramy się upamiętnić te chwile. Brzmią syreny, zatrzymują się pojazd na ulicach, ludzie na chodnikach, na chwilę nawet czas zatrzymuje się w miejscu. Są znicze, wieńce, łzy wzruszenia i słowa modlitwy, a także wspomnienia o tych co życie oddali za Polskę.

My także mamy swój sposób na upamiętnienie tych wielkich czynów zwykłych Warszawiaków, z sierpniowych i wrześniowych dni roku 1944. Jak co roku, chcemy pomóc Wam w lepszym poznaniu tej tragicznej i wielkiej historii. Jak zapewne trafnie się domyślacie, znów będzie to cykl wpisów w formie kalendarium Powstania Warszawskiego. Tym razem chcemy się skupić na tym by pokazać konkretne miejsca i wydarzenia, tak by można było każdego dnia odwiedzić tych niemych świadków o których wspomnieliśmy na początku postu. Jako źródło dla naszych tegorocznych wpisów w tym cyklu przyjęliśmy książę Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski Przewodnik po powstańczej Warszawie.

Marszałkowska (Marschallstrasse) 60

Na suficie piwnicy zobaczyć tu można niezwykłe dzieło sztuki - wizerunek Chrystusa z napisem "Jezu, ufam Tobie". Z prawej strony wizerunku czytamy: "Rysował B. Pękosławski 11 września 1944 roku".

W rzeczywistości autorem malowidła był znany artysta żydowski - profesor Perec Willenberg (1874-1947). Wykształcony w Warszawie - u Wojciecha Gersona - i w Sankt Petersburgu, założyciel Szkoły Sztuk Pięknych w Częstochowie, teraz musiał ukrywać się pod fałszywym aryjskim nazwiskiem Karol Baltazar Pękosławski.

Podczas Powstania mieszkał przy Marszałkowskiej 60. By nie zdradzić się "złym" akcentem, udawał niemowę. Po jednym z bombardowań zszedł z sąsiadami do piwnicy. Tu zaczął mówić i rysować węglem na suficie głowę Chrystusa. Syn profesora, Samuel Willenberg, uciekinier z Treblinki i żołnierz Powstania Warszawskiego, tak opisał tę scenę:
- Zastałem go otoczonego grupą mieszkańców domu przy schodach prowadzących do piwnicy. Sprawnymi ruchami rysował węglem na suficie głowę Jezusa na tle krzyża (...) Mieszkańcy wierzyli, że święta głowa Jezusa będzie ich chronić przed niebezpieczeństwem. (...) Wdzięczni sąsiedzi zapraszali go, aby wraz z nimi spożywał ich skromne posiłki.
Chrystus rzeczywiście uratował kamienicę. W czasie Powstania, jako jeden z kilku budynków przy Marszałkowskiej, dom ten nie został nawet draśnięty przez pociski. Do mieszkań, które uniknęły rozszabrowania, tuz po wojnie wrócili dawni mieszkańcy.

Jak dobrze wiecie, jedną z naszych tradycji jest zachęcanie Was do spacerów, tak by miasto i jego historię poznawać przez nogi. Tym razem proponujemy, byście lekko zmodyfikowali swoją rutynę trasy z domu lub do niego, tak by przez te 63 zahaczyć przynajmniej o kilka z tych miejsc. Uważamy, że warto zabrać ze sobą świeczkę, kwiat lub jakiś inny przedmiot którym zechcecie wyrazić swoją pamięć o Powstańcach. Niech widzą, że Warszawiacy wciąż pamiętają ! A jeśli będziecie mieć odrobinę szczęścia, to kto wie może jeszcze uda wam się spotkać jednego lub jedną z nich, a wtedy może się stać coś co pozostanie z Wami na zawsze. Spotkanie z prawdziwym bohaterem z krwi i kości, człowiekiem który już za życia został legendą. I to jest coś niezwykłego czego Wam serdecznie życzymy, bo nam było to dane więcej niż raz, a ciągle nam mało, a w więc w drogę, idźmy i pamiętajmy, żywi i umarli czekają na nas !!